وسایل و لوازم خاموش کننده آتش سوزی

حال که با چگونگی و انواع طبقه بندی آتش و روشهای اطفاء حریق آشنا شدیم بشرح وسایل و لوازم مبارزه با آتش می پردازیم .

وسایل ولوازم آتش نشانی از ابتدائی ترین وسایل تا مدرن ترین آنها موجود می باشد . ابتدائی ترین وسیله آتش نشانی سطل آب است . سطل آب آتش نشانی حداگثر 15 لیتر گنجایش دارد و تنها تفاوت آن با سطلهای معمولی دسته ای است که در زیر آن نصب شده تا آب پاشیدن با آن سهولت وفشار صورت گیرد . غالبا" این سطلها به رنگ قرمز می باشند که آنها را توسط قلاب در محل مناسب آویزان می نمایند

سطلهای شن و ماسه

این نوع سطلها نیز برنگ قرمز بوده و شن وماسه تمیز در داخل آنها ریخته می شود که این سطلها باید مورد بازدید قرار گرفته تا چنانچه شن و ماسه بر اثر رطوبت و چسبندگی سفت شده باشد تعویض گردد.

خاموش کننده ها

خاموش کننده ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند :

- خاموش کننده های دستی (FIRE EXTINGUSHER)

- خاموش کننده های چرخدار ( WHEELED EXTINGUSHER)

- خاموش کننده های ثابت (EXTINGUSHER (FIXD)

1- خاموش کننده های دستی (EXTINGUSHER FIER HAND)

1-1- خاموش کننده های دستی آبی شامل : سودا اسید ، آب وگاز ، آب وهوا

1-2- خاموش کننده های دستی پودر خشک شیمیائی شامل : پودر گاز ، پودر وهوا

1-3- خاموش کننده های دستی نوع کف شامل : کف شیمیائی ، کف مکانیکی

1-4- خاموش کننده های دستی نوع گازی شامل : گاز کربنیک ، هیدروکربورهای هالوژنه

خاموش کننده های دستی آبی سودا اسید:

این نوع خاموش کننده یکی از قدیمی ترین ومعمولی ترین دستگاه دستی آتش نشانی است که بیشتر در کارخانجات ، منازل و مؤسسات عمومی مورد استفاده قرار می گرفت . این خاموش کننده به شکل استوانه ای یا مخروطی ساخته می شد که دوسوم حجم آنرا محلول آب وجوش شیرین ومقداری اسید سولفوریک (750 گرم جوش شیرین و100 کرم اسید سولفوریک ) تشکیل می دهد که به منظور ایجاد نیرو برای خارج کردن آب داخل خاموش کننده از گاز کربنیک که در اثر واکنش شیمیائی اسید با جوش شیرین بوجود می آید ، استفاده می شد .

ابتدا باید توجه داشت که مقدار جوش شیرین موجود در خاموش کننده می بایست تا حدی باشد که بتواند تمام اسید موجود در خاموش کننده را خنثی کرده واثر اسیدی باقی نگذارد . بدنه این نوع خاموش کننده معمولا" از آلیاژ سخت که حداقل فشاری برابر 350 پوند براینچ مربع را برای 5دقیقه تحمل نماید می ساختند .

خاموش کننده آب وهوا:

این کپسولهاصرفا" جهت خاموش کردن آتش های کوچک وموضعی (طبقه A) به کار می رود. در داخل این کپسولها تا دو سوم حجم آب قرار گرفته و چون این آب برای پرتاب شدن بر روی آتش نیاز به فشار دارد ، نسبت به آب بکار رفته درکپسول در فضای یک سوم باقیمانده هوای فشرده وارد می نمایند

خاموش کننده آب و گاز:

یک نوع کپسول آبی دیگری نیز وجود دارد که بجای هوا ی فشرده در بغل یا داخل کپسول یکعدد فشنگی (کارتریج)گاز فشردهCO2 یا نیتروژن قرارگرفته که درموقع استفاده شیرآنرا باز نموده و یا با ضربه زدن بر روی کلاهک خاموش کننده فشار مورد نیاز آب توسط انتقال این گاز به داخل کپسول ایجاد می گردد. به این کپسولها آب وگاز می گویند .

باید توجه داشت که گاز CO2 در اینجا صرفا"عامل فشار است. غالبا"بدنه این کپسولها از فولاد زنگ نزن (STAINLESS STEEL) و بادوام ساخته شده است .

توجه : از این خاموش کنندها به هیچ وجه برای خاموش کردن وسایل الکتریکی استفاده ننمائید .

خاموش کننده های دستی پودر خشک شیمیائی:

خاموش کننده پودروگاز:

کپسولهای پودروگاز برای خاموش کردن آتش نوعB بکارمیرود. در این نوع کپسولها تا دو سوم حجم کپسول از پودر پرشده است و در داخل کپسول لوله ای تعبیه شده که منتهی به دستگیره و نازل پاشش پودر می باشد . عامل تولید فشار ، کپسول کوچکی از گاز CO2 و یا نیتروژن می باشد که می توانددرکنار ویاداخل کپسول قرار بگیرد . درموقع استفاده بیشتر فلکه مربوط به کپسول گاز تحت فشار راباز نموده ویا برسرکلاهک خاموش کننده ضربه زده تا گاز بر روی پودر منتقل شده و فشار مورد نیاز را جهت پاشش پودر بخارج ایجاد نماید. در این نوع کپسولها پودر و گاز تا زمان استفاده جدا از هم قرارگرفته اند و فقط موقع استفاده در مجاورت هم قرار می گیرند .

جهت استفاده از پودر باقیمانده می توان کپسول را بر عکس نموده تا هوای فشرده آن خارج گردد.

خاموش کننده پودر هوا :

در این نوع کپسولها ، پودر داخل آن زیر فشار دائم هوا و یا گاز ازت می باشد. غالبا" روی این کپسولها فشارسنج نصب می نمایند تا فشار داخل کپسول قابل رویت باشد. تا زمانی که فشارداخل به اندازه کافی باشدکپسول قابل استفاده است. جهت استفاده ازکپسول به دستورالعمل نصب شده برروی بدنه آن توجه نمائید .

خاموش کننده های کف:

خاموش کننده کف مکانیکی:

دراین نوع کپسولها به مقدار 6 یا 9 لیترآب باضافه مقدار نیم لیترموادتولیدکننده کف ازنوع AQUEOUS FILM – FORMING FOAM (AFFF) ریخته می شود و توسط هوا و یا گاز ازت بطور دائم تحت فشار قرار می گیرد. از این نوع کپسول برای اطفاء حریق نوع B استفاده می شود در حبابهای این نوع کف فقط هوا وجود دارد .

خاموش کننده کف شیمیائی:

کف شیمیائی که بر اثر واکنش مخلوطی ازماده شیمیائی به نام A که معمولا" سولفات آلومینیم و ماده دیگری بنام B که معمولا" بیکربنات دو سود یا جوش شیرین است وماده تثبیت کننده ( STABILZER) در آب بدست می آید . یکی از تولیدات این واکنش CO2 می باشد که درون حبابهای این نوع کف قرار گرفته است . کف شیمیائی به مرور زمان جای خود را به کف مکانیکی داده است .

خاموش کننده دستی نوع گازی:

خاموش کننده های CO2 (دی اکسید کربن )

در این نوع کپسول گاز CO2 بکار رفته که این گاز تحت فشار زیاد به مایع تبدیل شده و هنگام استفاده به صورت گاز خارج می شود . این کپسول برای آتش های نوع B و C بکار می رود . اغلب جهت اطفاء حریق ادوات الکتریکی (کلاس C) مورد مصرف دارد . چون گاز داخل بصورت مایع وتحت فشار است ، لذا بدنه این کپسول از آلیاژمقاوم فولاد مخصوص ساخته می شود و در فشارهای بالا تحت آزمایش قرار می گیرد . در هنگام عمل گاز کربنیک مقدار هوای داخل و اطراف مواد مشتعل راکم می کند که مقدار اکسیژن هوا از 21% به 15% یا کمتر تقلیل می یابد وچون گاز CO2 از هوا سنکین تر است بخوبی سطح آتش را می پوشاند .

خاموش کننده هیدروکربورهای هالوژته

در این خاموش کننده ها از هیدروکربورهای هالوژنه استفاده شده است . کلیه هیدروکربورهای هالوژنه دارای یک بنیان هیدروکربوری CH4 و یا C2H6 هستند که یکی از هالوژنها FوBR-CLوI جایگزین یکی از هیدروژنها شده است . ازاین هیدرو کربورها ، هیدروکربور برم از عوامل اطفاء حریق معروف و موثر شناخته شده اند ودلیل آن وجود خواص بی شماری است که دارا می باشند .

دونوع از این هیدروکربورها که جهت استفاده درسال 1960 در فرانسه وامریکا ساخته شده عبارتنداز:

CF2CLBR ( دی فلورو کلرو برمومتان )

CF3BR ( تری فلورو برمومتان )

موارد استفاده خاموش کننده های هالوژنه :

از این نوع خاموش کننده ها برای اطفاء آتش سوزیهائی که خطرات خاص دربردارند و یا در جاهائیکه خطرات برقی وجود دارد بسیار مفید و موثر است.

خاموش کننده های چرخدار ( WHEELED EXTINGUSHER ):

خاموش کننده چرخدار نیز مانند خاموش کننده های دستی از انواع مختلف آبی ، پودری ، کفی ، گازی با ظرفیتهای مختلف ساخته شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.توضیح اینکه خاموش کننده های چرخدار دارای وزنهای متفاوت بوده که بستگی به محل انتخاب از نظر نوع وسعت آتش در محل قرار داده می شود.

خاموش کننده های ثابت:

این نوع خاموش کننده ها عموما"بصورت ثابت و مجهز به سیستم اعلام حریق در محلهای حساس بنا به ظرفیت و شرایط محل ، نصب می گردند و همانند خاموش کننده های دستی از نظر نوع عنصر خاموش کننده به انواع زیر تقسیم بندی می شوند:

1- سیستم خاموش کننده ثابت آبی

2- سیستم خاموش کننده ثابت پودری

3- سیستم خاموش کننده ثابت گاز هالون

4- سیستم خاموش کننده ثابت گاز CO2 ( دی اکسید کربن )

5- سیستم خاموش کننده ثابت کف مکانیکی ( کف پر توسعه )